Nowe regulacje w zakresie przepadku korzyści uzyskanej z przestępstwa.

W dniu 27 kwietnia 2017 roku weszły w życie istotne zmiany kodeksu karnego, kodeksu postępowania karnego i niektórych ustaw, uchwalone w dniu 23 marca 2017 roku.

Zmiany te mają istotne znaczenie szczególnie odniesieniu do kodeksu karnego, albowiem wprowadzają m.in. nowe regulacje w zakresie:

1. przepadku korzyści uzyskanej z przestępstwa – art. 44a § 1 kk (dotyczący przepadku przedsiębiorstwa),
2. rozszerzenia katalogu korzyści do pożytków z rzeczy lub praw stanowiących tę korzyść (art. 45 § 1a k),
3. zwiększenia wysokości nawiązki, w przypadku sytuacji o których mowa w art. 44a § 4–6, do wysokości 1 000 000 złotych, na rzecz pokrzywdzonego lub Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej ( art. 47 § 2a),
4. rozszerzenie katalogu rzeczy ruchomej w słowniczku (art. 115 § 9 kk) poprzez wprowadzenie zapisu, iż:
   „ Rzeczą ruchomą lub przedmiotem jest także polski albo obcy pieniądz lub inny środek płatniczy, środek pieniężny zapisany na rachunku oraz dokument uprawniający do otrzymania sumy pieniężnej albo zawierający obowiązek wypłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach, albo stwierdzenie uczestnictwa w spółce”
5. wprowadzenia nowego brzmienia art. 165a kk,
6. wprowadzenia nowego brzmienia art. 269a kk oraz art. 269b kk.

W kodeksie postępowania karnego najistotniejsze zmiany dotyczą:

1. wprowadzenia art. 17 § 4 kpk w brzmieniu: „Istnienie okoliczności określonych w § 1 pkt 4–6 nie wyłącza postępowania w przedmiocie przepadku, o którym mowa w art. 45a § 2 Kodeksu karnego.”,
2. wprowadzenia w przepisach o zawieszeniu w art. 22 § 4 i 5 w brzmieniu:
   „§ 4. W razie istnienia podstaw określonych w art. 45a § 2 Kodeksu karnego lub art. 43a Kodeksu karnego skarbowego po uprawomocnieniu się postanowienia o zawieszeniu postępowania sąd orzeka w przedmiocie przepadku z urzędu, a w postępowaniu przygotowawczym – na wniosek prokuratora. Jeżeli oskarżony nie ma obrońcy, do udziału w postępowaniu dotyczącym przepadku wyznacza się obrońcę z urzędu.
   § 5. Na postanowienie w przedmiocie przepadku przysługuje zażalenie.”;
3. dodania rozdziału 10a o pomiocie zobowiązanym,
4. przepisów o zabezpieczeniu majątkowym ( w bardzo dużym zakresie),
5. wprowadzenia zmian w w art. 323 § 3 kpk (nowe brzmienie przepisu):
   „Po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu śledztwa prokurator, w razie istnienia podstaw określonych w art. 45a Kodeksu karnego lub w art. 43 § 1 i 2, art. 43a oraz art. 47 § 4 Kodeksu karnego skarbowego, występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie przepadku. Z takim wnioskiem prokurator może wystąpić również w wypadku umorzenia postępowania wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa, przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, o ile przepis przewiduje orzeczenie przepadku.”
6. wprowadzenia zmian w przepisach dotyczących aktu oskarżenie poprzez dodanie do art. 333 § 5 w brzmieniu:
   „ Prokurator może także dołączyć do aktu oskarżenia wniosek o orzeczenie wobec podmiotu zobowiązanego określonego w art. 91a zwrotu korzyści majątkowej albo jej równowartości uprawnionemu podmiotowi lub orzeczenie przepadku świadczenia albo jego równowartości na rzecz Skarbu Państwa. Wniosek powinien zawierać uzasadnienie.”.

Bardzo istotne zmiany wprowadzone zostały w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2016 r. poz. 1988, 1948, 1997 i 2260 oraz z 2017 r. poz. 85 i 724). Zmiany te rozszerzają dotychczasowe katalogi, a przede wszystkim regulują kwestie wydawania postanowień w przedmiocie dowodów rzeczowych w odniesieniu do środków zablokowanych na rachunkach bankowych.
Art. 105 ust. 1 w pkt 2 lit. b otrzymał następujące brzmienie:
„b) sądu lub prokuratora w związku z toczącym się postępowaniem o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe:
– przeciwko osobie fizycznej będącej stroną umowy zawartej z bankiem, w zakresie informacji dotyczących tej osoby fizycznej,
– popełnione w związku z działaniem osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, w zakresie informacji dotyczących tej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej,
– określone w art. 165a lub art. 299 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137 i 2138 oraz z 2017 r. poz. 244 i 768), zwanej dalej „Kodeksem karnym”,
– w zakresie zawarcia z osobą fizyczną, prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej umowy o wykonywanie czynności bankowych, w celu weryfikacji zawarcia takich umów i czasu ich obowiązywania”,

W art. 106 ustawy Prawo Bankowe wprowadzono zatem następujące zmiany:

1. Dodano nowy ust 3a dający prokuratorowi możliwość wstrzymania transakcji lub blokady rachunku w drodze własnego postanowienia, bez oczekiwania na zawiadomienie banku:
   „W przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa, o którym mowa w art. 165a lub art. 299 Kodeksu karnego, lub wykorzystywania działalności banku w celu ukrycia działań przestępczych lub dla celów mających związek z przestępstwem lub przestępstwem skarbowym prokurator może, w drodze postanowienia, wstrzymać określoną transakcję lub dokonać blokady środków na rachunku bankowym na czas oznaczony, nie dłuższy niż 3 miesiące, również pomimo braku zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1. W postanowieniu określa się zakres, sposób i termin wstrzymania transakcji lub blokady środków na rachunku”.
2. W art. 106 ust. 6 określono tryb wydawania postanowienia.
3. W art. 106 ust. 8 przewidziano możliwość wydania postanowienia w przedmiocie dowodów rzeczowych:

„Wstrzymanie transakcji lub blokada środków na rachunku upada, jeżeli przed upływem 3 miesięcy od wydania postanowienia, o którym mowa w ust. 3a, lub otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w ust. 5, nie zostanie wydane postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym lub postanowienie w przedmiocie dowodów rzeczowych.”.

Tutaj jest link do tekstu ustawy.