Konferencja naukowa „Kryptonim – cela. Polskie wydarzenia kryminalne XX i XXI wieku”
Studenckie Koło Naukowe Prawników na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie dniu 23 marca 2018 r. zorganizowało Ogólnopolską Konferencję Naukową pt. „Kryptonim – Cela. Polskie wydarzenia kryminalne XX i XXI wieku”. Patronat nad tym wydarzeniem objęło Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex super omnia”.
Prelegenci: doktoranci oraz studenci reprezentujący Uniwersytety z całego kraju, w czterech panelach przedstawili referaty dotyczące zbrodni popełnianych w Polsce od początku XX wieku. Omówili sprawy szczególnie bulwersujące opinię społeczną i szeroko komentowane w mediach.
Mgr Magdalena Dąbrowska z Uniwersytetu Łódzkiego, w referacie „Rzeźnik z Ziębic – mit czy rzeczywistość”, przypomniała sprawę Karla Denke, nazywanego kanibalem z Ziębic, ujętego w 1924 roku, który po zatrzymaniu dokonał samobójstwa. Przyjmuje się, że pozbawił on życia ponad 40 osób, z których ciał wyrabiał i sprzedawał na targu przetwory, sznurówki, rzemienie.
W ramach kilku wystąpień (referaty mgr Pauliny Dudy z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II „Polowanie na wampira – sprawa Karola Kota z Krakowa”, Krzysztofa Roszkowskiego z Uniwersytetu Przyrodniczo – Humanistycznego w Siedlcach „Wampiry XX w.”, mgr Katarzyny Osiak, mgr Karola Kagana z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie „Wampir z guzem mózgu – przypadek Karola Kota”) opisana została sprawa tzw. „krakowskiego wampira” Karola Kota. Ujęty w Krakowie w 1966 roku, skazany został wyrokiem z 14 lipca 1967 r. na karę śmierci, za zabójstwo dwóch osób i usiłowanie pozbawienia życia dziesięciu osób. W tej sprawie Sąd Najwyższy wyrokiem z 22 listopada 1967 r. zamienił karę śmierci na karę dożywotniego pozbawienia wolności. Po wniesieniu rewizji nadzwyczajnej przez Prokuratora Generalnego w dniu 17 marca 1968 r. Sąd Najwyższy skazał Karola Kota na karę śmierci, wykonaną w dniu 16 maja 1968 r.. Do istotnej refleksji skłaniały informacje o zdiagnozowaniu u skazanego, po wykonaniu kary śmierci, guza mózgu, który mógł mieć wpływ na jego zachowanie i ocenę poczytalności.
Referaty Kamila Bradlińskiego z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie („Zbrodnia Połaniecka – brutalna zemsta i zmowa milczenia”), mgr Damiana Skowrona z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego („Przysięgam, że niczego tutaj nie widziałem” – zmowa milczenia w sprawie zabójstwa dokonanego w wigilijną noc koło Połańca), przybliżyły głośne potrójne zabójstwo z 1976 roku w Zrębinie w okolicy Połańca. Wydarzenia nocy z 24 na 25 grudnia 1976 r. były przedmiotem licznych reportaży, na podstawie których powstała książka Wiesława Łuki „Nie oświadczam się”, Warszawa „Iskry” 1981, filmu w reż. Janusza Petelskiego pt. „Zmowa” oraz powieści Romana Bratnego „Wśród nocnej ciszy”, Warszawa 1987. Zwrócono uwagę, że spośród świadków zeznających w procesie 18 osób zostało skazanych na bezwzględne kary pozbawienia wolności za składanie fałszywych zeznań, a Sąd Najwyższy na tle tej sprawy uznał, że skazanie za fałszywe zeznania nie wyłącza swobody wypowiedzi świadka.
Wśród innych wystąpień, próbę wskazania motywów zbrodni popełnianych przez kobiety stanowił referat Barbary Pietrzyk i Anny Podlasek z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie „Zbrodnie o kobiecej twarzy. Charakterystyka zabójstw popełnianych przez kobiety na podstawie konkretnych przykładów”. Na błahe powody zabójstwa zwróciła natomiast uwagę Klaudia Buczak z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w referacie „Brutalne podwójne morderstwo na Tatarach okiem zabójcy”.
Jako wyzwanie dla wymiaru sprawiedliwości, Karolina Strzelecka i Aleksandra Grzyb z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie („Pierwsze zabójstwo honorowe w Polsce – historia Agnieszki i Naeema”), opisały problem zabójstwa na tle honorowym (karo-kari), dla zmycia hańby, do jakiego doszło w 2009 roku w Łodzi. Sprawa została opisana w książce Ewy Wołkanowskiej-Kołodziej „Grzech jest kobietą” Dom wydawniczy PWN 2014.
