Stanowisko Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia w sprawie inicjatywy zmian przepisów prawa, wywołanej stanem zagrożenia epidemicznego
Zarząd Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia wobec wprowadzonego stanu zagrożenia epidemicznego, wdrożonych ograniczeń w funkcjonowaniu instytucji państwowych, Poczty Polskiej, zarządzonej wobec dużej grupy obywateli kwarantanny, zapowiadanymi ograniczeniami w zakresie funkcjonowania aresztów śledczych i innych jednostek penitencjarnych, a także kierując się zaleceniami co do ograniczenia kontaktów interpersonalnych zdecydowanie wspiera inicjatywę Stowarzyszenia Adwokackiego „DEFENSOR IURIS” z dnia 12 marca 2020 r. i apel Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 13 marca 2020 r. (NRA-02-JT/20) w zakresie zmian legislacyjnych oraz organizacyjnych, dotyczących zawieszenia biegu terminów procesowych i doręczeń decyzji procesowych.
Wprowadzony stan zagrożenia epidemicznego wraz z wynikającymi z niego ograniczeniami sprawia, że aktualnie nie istnieją obiektywne możliwości terminowego wypełniania czynności urzędowych, w tym także przestrzegania ustawowych terminów procesowych. Zarówno pełnomocnicy procesowi, jak i obywatele – strony i uczestnicy postępowań prowadzonych w oparciu o przepisy ustaw procesowych, a także sędziowie, prokuratorzy, funkcjonariusze Policji, KAS, SG i wszyscy inni uczestnicy postępowań nie mogą realizować obowiązków i uprawnień procesowych w sposób bezpieczny, a także przewidziany przez aktualnie obowiązujące przepisy prawa.
Problem biegu terminów ustawowych, których w żaden sposób nie można obecnie wstrzymać wymaga niezwłocznego podjęcia ekstraordynaryjnych zmian legislacyjnych. Obecna sytuacja stwarza stan zagrożenia praw człowieka, w zakresie m.in. prawa do rzetelnego i sprawnego procesu, gdyż z jednej strony zaleca się pozostawanie społeczeństwu w domach, ograniczenie kontaktu bezpośredniego, a z drugiej strony ogranicza się działalność sądów, prokuratury, urzędów i instytucji państwowych, w tym także służb takich jak Policja, Krajowa Administracja Skarbowa i innych. Jednocześnie wprowadzane są zmiany, które w sposób znaczny utrudniają dostęp do usług Poczty Polskiej, a dodatkowo zapowiadane są zmiany w funkcjonowaniu placówek penitencjarnych, aresztów śledczych i zakładów karnych poprzez ograniczenie lub uniemożliwienie dostępu do osadzonych.
Rozumiejąc powagę sytuacji i konieczność podjęcia działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia obywateli RP należy zaznaczyć, iż zaistniała sytuacja wymusza niezwłoczne dokonanie zmian legislacyjnych i organizacjach w zakresie biegu terminów procesowych. Inne kraje Unii Europejskiej, stojące w obliczu identycznej jak Polska sytuacji zagrożenia epidemicznego przyjęły już stosowne rozwiązania ( np. Hiszpania wprowadziła w życie Real Decreto 463/2020 z dnia 14 marca 2020 r., którym zawieszono bieg większości terminów procesowych).
Należy zatem niezwłocznie wdrożyć w życie propozycje Naczelnej Rady Adwokackiej i wstrzymać ekspediowanie do wszystkich stron postępowań pism, o ile nie dotyczą wypadków niecierpiących zwłoki, uzasadnionych okolicznościami sprawy lub związanych ze stosowaniem środków przymusu w postępowaniu karnym. Nowe regulacje powinny uzupełniać lub modyfikować dotychczasowe przepisy, które uwzględniają odstępstwo od zasad z powodu działania siły wyższej.
Niezbędne i ze wszech miar zasadne jest wdrożenie ustawowego zawieszenia biegu terminów procesowych, w tym także przedawnienia, bowiem podmioty lub osoby ponoszące odpowiedzialność ( tym sprawcy czynów zabronionych ) nie powinny uzyskać korzyści wywołanych nadzwyczajnymi okolicznościami.
Zarząd Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia
