List otwarty do Pana Mateusza Morawieckiego, Prezesa Rady Ministrów

Warszawa, dnia 3 czerwca 2020 r.

Szanowny Panie Premierze,

Stowarzyszenie Prokuratorów  Lex Super Omnia z  uwagą obserwuje podejmowane przez  Pana oraz Radę Ministrów inicjatywy mające na celu usunięcie negatywnych skutków w sferze społecznej i gospodarczej pandemii koronawirusa, przybierające postać uchwalanych systematycznie ustaw określanych mianem „tarcz antykryzysowych”. 

Z niepokojem przyjmujemy jednakowoż, iż w tych ustawach proponuje się zmiany legislacyjne, które wykraczają poza przedmiot regulacji, a w szczególności te dotyczące funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz prokuratury. Wyjątkową aktywność w tym zakresie wykazuje Ministerstwo Sprawiedliwości pozostające pod nadzorem Pana Zbigniewa Ziobry, które w ostatnim czasie podjęło działania zmierzające do wprowadzenia zmian ustrojowych w funkcjonowaniu prokuratury, mających na celu osłabienie pozycji Prokuratora Generalnego.

Otóż w połowie ubiegłego miesiąca, na stronach internetowych Dziennik Gazeta Prawna, a nadto na łamach jego papierowego wydania, opublikowany został artykuł Pana red. Piotra Szymaniaka, z treści którego wynikało, iż kierowany przez Zbigniewa Ziobrę resort opracował projekt zmian do ustawy o prokuraturze, mający na celu wzmocnienie pozycji Prokuratora Krajowego oraz jego zastępców, gwarantując im status nieusuwalności.

Poważne zastrzeżenie, szczególnie w kontekście Pana kompetencji jako Prezesa Rady Ministrów, budziła propozycja wprowadzenia regulacji ograniczającej imperium władcze Prokuratora Generalnego na rzecz jego Zastępców, z powierzeniem Izbie Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego uprawnienia do rozstrzygania konfliktów (sporów) pomiędzy Prokuratorem Generalnym a jego zastępcami[1].

 Jak wynikało z przedstawionej publikacji, Ministerstwo Sprawiedliwości nie skomentowało planowanych zmian, niemniej jednak już dnia następnego, to jest 20 maja 2020r. dziennik Gazeta Prawna opublikował informację, że resort nie będzie ich w całości rekomendować. Wydawca Dziennika miał zostać poinformowany, że …do Ministerstwa Sprawiedliwości wpływają ze strony śledczych różne propozycje usprawnienia pracy prokuratury, które były poddane pod ocenę, ale w konsekwencji Ministerstwo Sprawiedliwości nie będzie ich zgłaszać[2].

Zasadnym w tym miejscu jest pytanie, kto i w czyim interesie przygotowywał propozycje zmierzające do odwrócenia przyjętego modelu prokuratury. To nie kto inny, jak minister Pana Rządu i aktualny Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro, przedstawiając autorskie rozwiązania, skrojonej na miarę XXI wieku ustawy Prawo o prokuraturze wskazywał że „Prokurator Generalny jako szef, który na zasadzie hierarchicznego podporządkowania stoi na czele tej struktury, jaką jest piramida (…) winien mieć realne możliwości, instrumenty wpływu na kierunek polityki karnej prowadzonej przez poszczególne jednostki prokuratury”[3].

Był to zresztą jeden z priorytetów władzy politycznej po 2015r., która niezwłocznie po jej objęciu doprowadziła do unifikacji funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego, uzasadniając to koniecznością zapewnienia Rządowi możliwości wpływu na kształtowanie polityki kryminalnej, jak i zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego oraz porządku publicznego.  Przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości, w naszej opinii, często bez jakiegokolwiek uzasadnienia, a także Pan osobiście, wypowiadali się w kwestiach związanych ze zwalczaniem przestępczości, podkreślając między innymi determinację rządu w walce z mafiami VAT-owskimi[4] oraz informując społeczeństwo, że rząd nie będzie pobłażliwy dla zbrodni pedofilskich[5].

W związku z tym nasuwa się szereg pytań, na które oczekujemy odpowiedzi:

1. czy Pan jako Prezes Rady Ministrów odpowiadający za realizację jej konstytucyjnych zadań, miał wiedzę i świadomość o projektowanych rozwiązaniach, zmieniających istotę reformy z 2016 roku i godził się na wzmocnienie pozycji ustrojowej Prokuratora Krajowego oraz marginalizację pozycji  Pana podwładnego – Prokuratora Generalnego, a jeżeli tak, jakie ważne przyczyny determinowały ten kierunek zmian?
2. Czy zasadne jest odstępowanie od rzekomo udanej reformy prokuratury, której Pan nigdy nie podważył, w imię zagwarantowania posad określonych grupy osób pozostającej w bliskich relacjach z konkretnym politykiem sprawującym aktualnie ministerialną funkcję?
3. Jaki interes Rzeczpospolitej Polskiej miał być chroniony wskutek projektowanych zmian i czy świadczy to o słabości rozwiązań przyjętych w 2016 roku?

Stawiamy te pytania, poruszeni nie tylko kierunkiem proponowanych zmian, ale przede wszystkim trybem ich wprowadzania, bez konsultacji społecznych i środowiskowych, a następnie nagłym odstąpieniem od inicjatywy legislacyjnej w tym zakresie, w sytuacji nadania jej rozgłosu medialnego.

W naszej ocenie, jest to przejaw budzących podejrzenie intencji osób odpowiedzialnych za ich tworzenie i z tego też względu chcielibyśmy poznać te osoby lub środowiska, które wyszły z inicjatywą ich wprowadzenia.

Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia  od samego początku było krytycznie nastawionedo reformy prokuratury realizowanej przez Prawo i Sprawiedliwość. Wielokrotnie negatywnie odnosiło się do skutków wprowadzonych zmian, opisując patologiczne wręcz działania w sferze kadrowej i merytorycznej.

Jednak w swojej działalności zmierzającej do urzeczywistnienia zasad demokratycznego państwa prawnego ma na względzie dobro prokuratury jako instytucji wspierającej ten ład. Z tego też względu nie może pominąć milczeniem projektów zmierzających do destabilizacji prokuratury, a szerzej wymiaru sprawiedliwości i nie zmienia tego chwilowe odstąpienie od ich realizacji, bowiem zachodzi uzasadniona obawa, iż rozpoczęte prace będą kontynuowane  w resorcie kierowanym przez  Ministra Sprawiedliwości.

Uważamy, że Pan jako osoba odpowiedzialna za funkcjonowanie Państwa winien złożyć jednoznaczne oświadczenie co do wizji prokuratury i jej dalszego funkcjonowania w ramach demokratycznego państwa prawnego, a także celowości dalszych zmian w prokuraturze w kierunku, który był przedmiotem ostatnich enuncjacji prasowych. 

 Zarządu Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia

W Dzienniku Gazecie Prawnej dnia 10 czerwca 2020 r. ukazał się artykuł redaktora Piotra Szymaniak pt. „Prokuratorzy pytają premiera o osłabienie PG”, dotyczący naszego listu. Link do artykułu tutaj.

[1] https://www.dziennik.pl/artykuly/7707633,ministerstwo-sprawiedliwosci-ziobro-prokurator-generalny-kompetencje-ograniczenie.html

[2]  Dziennik Gazeta Prawna z dnia 20 maja 2020 informacja „Prokurator Krajowy nie zostanie  wzmocniony”.

[3]Stenogram 8 posiedzenie Sejmu w dniu 13 stycznia 2016 r, s. 53

[4] https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/aktualnosci/kolejne-uderzenie-w-karuzele-vatowskie.html

[5] https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/aktualnosci/premier-w-sejmie-nie-bedziemy-poblazliwi-dla-zbrodni-pedofilskich.html