Stanowisko zarządu LSO z dnia 27 kwietnia 2025 r. w sprawie braku działań legislacyjnych dotyczących niezbędnych zmian w Prokuraturze

Stanowisko zarządu Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia z dnia 27 kwietnia 2025 r. w sprawie braku działań legislacyjnych dotyczących niezbędnych zmian w Prokuraturze.

Mimo wcześniejszych stanowisk i apeli wyrażanych przez Stowarzyszenie Prokuratorów Lex Super Omnia z niepokojem nadal zauważamy, że tempo zachodzących przemian w Prokuraturze jest zdecydowanie niewystarczające. 

W naszej ocenie w znacznej mierze spowodowane jest to brakiem odpowiednich inicjatyw i działań legislacyjnych po stronie Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora Generalnego, który pozostaje naczelnym organem Prokuratury.

Po blisko 1,5 rocznym okresie, w dalszym ciągu brak jest przepisów i praktyki urzędowania w zakresie transparentności decyzji kadrowych, a w szczególności decyzji o awansach na wyższe stanowiska służbowe oraz o delegacjach do jednostek wyższego szczebla Prokuratury. 

Brak też nadal konkursów na funkcje kierownicze, wyższe stanowiska służbowe oraz delegacje, mimo iż konkurs taki został przeprowadzony na stanowisko Prokuratora Krajowego.

Odczuwalny jest też brak gruntownej zmiany regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek Prokuratury. Regulamin ten określający organizacyjny porządek funkcjonowania Prokuratury jest rozporządzeniem, które może być zmienione w każdym czasie, tak by do czasu uchwalenia nowej ustawy o Prokuraturze, bez zwłoki, mógł stanowić pomost do planowanych zmian ustawowych w ustroju Prokuratury – jak choćby w zakresie zakreślenia właściwości rzeczowej jednostek Prokuratury.

Całkowicie niezrozumiałe jest pozostawienie w projekcie ustawy o zmianie Prawa o prokuraturze (przygotowanym w Ministerstwie Sprawiedliwości i zakładającym oczekiwane rozdzielenie stanowiska Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego oraz ustanawiającym niezależność prokuratury) przepisów tzw. „ustawy kagańcowej”, zakwestionowanych przez Trybunał Sprawiedliwości UE.

Nie sposób nie zauważyć, że niemal jednocześnie Minister Sprawiedliwości przygotował projekt ustawy nowelizującej Prawo o ustroju sądów powszechnych przewidujący likwidację przepisów tejże „ustawy kagańcowej” – ale tylko w sądach. 

Odnosząc się do ostatnio zaprezentowanego przez Ministra Sprawiedliwości projektu „ustawy
o przywróceniu prawa do niezależnego i bezstronnego sądu ustanowionego na podstawie prawa przez uregulowanie skutków uchwał Krajowej Rady Sądownictwa podjętych w latach 2018-2025” zarząd Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia stanowczo sprzeciwia się jakiejkolwiek możliwości automatycznego przywracania do służby prokuratorskiej osób, których powołania lub awanse były konsekwencją działań nielegalnie ukształtowanej Krajowej Rady Sądownictwa w latach 2018–2025.

Powrót do służby może nastąpić wyłącznie po indywidualnej, wnikliwej weryfikacji spełnienia wszystkich wymogów przewidzianych w art. 75 ustawy Prawo o prokuraturze, a w szczególności rzeczywistego wykazania nieskazitelnego charakteru. Nieskazitelność ta musi być rozumiana surowo – jako trwała postawa niezależności, uczciwości i wierności zasadom państwa prawnego, a nie jako formalne spełnienie minimalnych wymogów.

Osoby, które świadomie korzystały z bezprawnych nominacji, legitymizowały bezprawie lub uczestniczyły w systemowym niszczeniu zasad niezależności Prokuratury, nie powinny powrócić do służby publicznej. Ich obecność w szeregach Prokuratury oznaczałaby nieakceptowalną sytuację niweczącą szansę na odbudowę autorytetu i niezależności Prokuratury. 

Stowarzyszenie Prokuratorów Lex Super Omnia podkreśla, że skuteczna odbudowa państwa prawnego wymaga nie tylko zmiany przepisów, ale także oczyszczenia instytucji z osób aktywnie biorących udział w demontażu praworządności. Tylko poprzez przywrócenie najwyższych standardów etycznych i zawodowych możliwe będzie odbudowanie zaufania obywateli do prokuratury jako strażnika prawa, a nie instrumentu władzy politycznej.

Jako wysoce niepokojące odbieramy także  pominięcie Prokuratury w ostatnim procesie legislacyjnym, który doprowadził do uchwalenia ustawowych zmian w zasadach delegacji sędziów. 

Wszystkie wspomniane zmiany są kluczowe dla budowania nowej prokuratury, jednakże mając na uwadze, iż obecnie już wprowadzono przepisy zmieniające zasady delegowania sędziów, podkreślamy konieczność podjęcie pilnych działań legislacyjnych dla wprowadzenia analogicznych zmian w Prawie o prokuraturze. 

Zmiany te powinny polegać na wprowadzeniu przepisów, iż:

• delegowania prokuratora do pełnienia obowiązków w innej jednostce prokuratury dokonuje się
  w wypadku uzasadnionych potrzeb tej Prokuratury, w szczególności gdy przemawiają za tym liczba i rodzaj spraw tam wpływających, stopień opanowania wpływu spraw oraz średnia wielkość referatu prokuratora lub asesora prokuratury w relacji do wartości tych parametrów w innych jednostkach Prokuratury, w tym przy uwzględnieniu liczby obsadzonych stanowisk prokuratorskich i asesorskich, długotrwałych nieobecności prokuratorie i asesorów prokuratorskich oraz planowanych zwolnień stanowisk prokuratorskich w Prokuraturze, do którego ma nastąpić delegowanie,
• przy delegowaniu prokuratora do pełnienia obowiązków w innej jednostce Prokuratury uwzględnia się w szczególności okres pełnienia służby prokuratorskiej , w tym na zajmowanym stanowisku prokuratora, doświadczenie w rozpoznawaniu spraw z określonego zakresu, sprawność postępowania w prowadzonych sprawach oraz ocenę wpływu delegowania na pracę Prokuratury, w której prokurator ma miejsce służbowe,
• odwołanie prokuratora z delegowania wymaga uzasadnienia,
• w okresie delegacji prokuratorowi przysługuje dodatek w wysokości odpowiadającej dodatkowi sędziego za delegowanie,
• Prokurator Krajowy ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej o każdym delegowaniu prokuratora oraz o każdym odwołaniu albo ustąpieniu z delegowania. W ogłoszeniu wskazuje się przyczyny delegowania albo odwołania.

Pominięcie tożsamych rozwiązań wobec prokuratorów prowadzi do stopniowej marginalizacji i negatywnie wpływa na już podzielone środowisko prokuratorów, którego część upatruje w tych działaniach potwierdzenia rozdzielenia statusu sędziego i prokuratora, co z całą stanowczością uznajemy za niedopuszczalne.

Zarząd Stowarzyszenia Prokuratorów

Lex Super Omnia