Stanowisko Zarządu Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia dotyczące polecenia Prokuratora Krajowego z dnia 28 października 2020 r. w sprawie prowadzenia i nadzorowania postępowań związanych z protestami społecznymi

Zarząd Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia, kierując się celami statutowymi, opisanymi w treści § 6 Statutu Stowarzyszenia, a w szczególności dążąc do zapewnienia prokuratorom podmiotowości, niezależności i autonomii w podejmowaniu decyzji oraz przeciwdziałając wszelkim przejawom niezgodnego z prawem naruszania ich niezależności, podejmując działania na rzecz stworzenia warunków do wykonywania przez prokuratorów swoich zadań rzetelnie, obiektywnie i bezstronnie, z poszanowaniem praw i wolności jednostki oraz interesu publicznego oraz kształtując postawy etyczne prokuratorów ze szczególnym uwzględnieniem dbałości o honor i godność zawodu – ze zdumieniem stwierdza, iż Prokurator Krajowy, w treść swojego polecenia z dnia 28 października 2020 r. sygn. PK II P 421.14.2020 ubiera kodeksowe i regulaminowe powinności każdego prokuratora wykonującego swoje obowiązki w Polsce.

Należy przypomnieć, że realizując czynności służbowe każdy prokurator, w każdej sprawie, a nie jedynie w tych wymienionych w poleceniu Prokuratora Krajowego, jest zobowiązany do bezzwłocznego przeprowadzania czynności i wydawania decyzji procesowych, a w ramach sprawowanego nadzoru wskazywania funkcjonariuszom organom ścigania kierunków postępowania, zwłaszcza niezwłocznego określania czynności procesowych, jakie mają być wykonane, bieżącego zapoznawania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym oraz jego oceny tak, aby postępowania były prowadzone w miarę możliwości bez zbędnej zwłoki, a cele postępowania przygotowawczego zostały zrealizowane.

Żadnych nowości w tych ogólnych sformułowaniach, przybierających w piśmie Prokuratora Krajowego formę polecenia, nie ma.

​Tam gdzie dochodzi do popełnienia przestępstwa, także podczas publicznej aktywności uczestników protestów ulicznych, potwierdzonego obiektywnymi dowodami, zarówno organy ścigania jak i prokuratura winny reagować proporcjonalnie do stwierdzonych naruszeń prawa.

​Natomiast fakt, że Prokurator Krajowy ukierunkowuje aktywność prokuratorów na opisane przez siebie zachowania, będące w rzeczywistości organizowaniem i udziałem w zgromadzeniach publicznych, manifestacjach, wiecach stanowiących przejaw realizacji konstytucyjnych praw obywatelskich – budzi uzasadnione zaniepokojenie. Jednocześnie powiązanie konstytucyjnego prawa z tezą, iż jego realizacja równocześnie stanowi przestępstwo z art. 165 § 1 k.k., wykracza poza dotychczasowe dokonania interpretacyjne Prokuratury Krajowej.

Prokurator Krajowy dokonując twórczej wykładni słów wicepremiera Jarosława Kaczyńskiego o tym, że uczestnicy protestu dopuszczają się ciężkiego przestępstwa sprowadzenia powszechnego niebezpieczeństwa, kierując przywołane polecenie do prokuratorów wraz z dołączoną do niego interpretacją przepisów dokonaną przez Dyrektora Biura Prezydialnego Prokuratury Krajowej przyjął, że w sprawach, w których przedmiotem są czyny zabronione mające związek – z jak to przesądził – nielegalnymi zgromadzeniami,  każde zachowanie osoby organizującej taką manifestację poleca oceniać w kontekście wyczerpania znamion czynu sprowadzenia powszechnego niebezpieczeństwa dla życia bądź zdrowia wielu osób.

Apelujemy więc, aby w zakresie znamion czynu opisanego treści art 165 § 1 k.k., form stadialnych i zjawiskowych tego przestępstwa, konsekwentnie kierować się dotychczasowym bogatym dorobkiem orzeczniczym i wykładnią, dokonaną w licznych publikacjach naukowych i zawartą w komentarzach naukowych, oderwanych od emocji, potrzeb chwili i wezwań o charakterze politycznym. Doraźna interpretacja przepisu prawa, każdego i zawsze, grozi jego wypaczeniem i zniekształceniem rzeczywistego stanu rzeczy.

W tym też kontekście należy podkreślić, że każdy prokurator realizujący swe obowiązki winien przestrzegać obowiązującego prawa, kierować się zasadami prowadzenia postępowania karnego opisanymi w stosownych przepisach, a nie wyłącznie w wątpliwych, bowiem dowolnych i „okolicznościowych” interpretacjach i pismach.

Dla każdego z nas oczywiste jest, iż skala protestów objęła także małe miejscowości, będące siedzibami kilkuosobowych prokuratur rejonowych. Teraz to także i Ci prokuratorzy z małych miejscowości będą musieli ocenić, czy spontaniczny protest kobiet wpisuje się w optykę Prokuratora Krajowego. Dokonując interpretacji jego intencji będą musieli decydować o środkach zapobiegawczych, w tym o kierowaniu do sądu wniosków o zastosowanie tymczasowych aresztowań. Dylematy te będą dotyczyć wszystkich prokuratorów, także tych, którzy do tej pory z różnych przyczyn, wobec zmian zachodzących w sferze praworządności, funkcjonowaniu prokuratury i organów wymiaru sprawiedliwości, pozostawali bierni.

Apelujemy więc do wszystkich prokuratorów, aby podejmowali decyzje na podstawie obiektywnych, zweryfikowanych i legalnie zebranych dowodów, wolnych od jakichkolwiek nacisków z poszanowaniem niezależności, która nie jest uprawnieniem, czy przywilejem przyznawanym w interesie prokuratorów, lecz stanowi gwarancję sprawiedliwego, bezstronnego prowadzenia postępowania przygotowawczego.

„Ślubuję uroczyście na powierzonym mi stanowisku prokuratora służyć wiernie Rzeczypospolitej Polskiej, stać na straży prawa i strzec praworządności, obowiązki mojego urzędu wypełniać sumiennie, dochować tajemnicy prawnie chronionej, a w postępowaniu kierować się zasadami godności i uczciwości” – to właśnie rota przyrzeczenia prokuratorskiego pozwoli znaleźć każdemu z nas drogę do legalnego i przyzwoitego postępowania, kiedy zostaniemy poddani próbie jej przestrzegania.

Zarząd LSO