Akcja SPRAWDZAM🙋‍♂️ – POZWY

„Rozbicie dzielnicowe” w prokuraturze – co kraj to obyczaj i od Sasa do Lasa… czyli zróżnicowana praktyka postępowania szefów jednostek, w okresie od stycznia 2022 roku do sierpnia 2024 roku, w sprawach powództw prokuratorów o wyrównanie wynagrodzeń.

Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex Super Omnia”, reprezentowane przez Zarząd, zwróciło się, na podstawie art. 2 ust. 1 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1764), z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej złożonych przez prokuratorów powszechnych jednostek prokuratury pozwów o zapłatę w związku z obniżeniem wynagrodzeń za lata 2021 – 2023. Zakresem zapytań skierowanych do wszystkich prokuratur regionalnych oraz okręgowych objęto kwestie takie jak: przypadki uznania poprzez pozwane prokuratury szczebla regionalnego, okręgowego i rejonowego powództw, przypadki odstąpienia od wnoszenia środków zaskarżenia przez pozwane jednostki w sytuacji wydania orzeczeń przez sąd I instancji uznających zasadność powództwa i zobowiązujących pozwanego do zapłaty, jak również przypadki cofnięcia przez pozwanych wniesionych już środków zaskarżenia od wydanych orzeczeń sądu I instancji uznających zasadność powództwa i zobowiązujących pozwanego do zapłaty. Przedmiotem wniosków stały się także koszty ponoszone przez pozwane jednostki prokuratury tytułem reprezentowania ich przez pełnomocników w tych sprawach.  

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że skierowane przez Stowarzyszenie zapytania stanowią dopiero początek drogi do kompleksowego opracowania dotyczącego ogólnopolskiej praktyki postępowania w sprawach powództw prokuratorów wytaczanych w związku z obniżeniem wynagrodzeń za lata 2021 – 2023. Opracowanie to w założeniu będzie obejmowałoliczbę wszystkich złożonych pozwów, uznanych przez pozwanych powództw, zapadłych orzeczeń oraz skuteczności wywiedzionych przez pozwanych środków zaskarżenia. Zdając sobie sprawę, że na wyniki te należałoby zaczekać do czasu wydania rozstrzygnięć we wszystkich sprawach zainicjowanych pozwami prokuratorów w przedmiotowym zakresie, Zarząd Stowarzyszenia uznał, że dotychczas uzyskane informacje są na tyle cenne i interesujące, że warto je zaprezentować środowisku prokuratorskiemu i opinii publicznej już teraz.  

Informacje uzyskane od poszczególnych jednostek zawarliśmy w formie tabel. Odpowiedzi na zadane przez Stowarzyszenie pytania, wskazują na kompletną niejednolitość praktyki w sprawach prokuratorskich pozwów o zapłatę. Z jednej strony niektóre jednostki, w okresie którego dotyczyły zapytania, co do zasady w żadnej sprawie nie odstępowały od wywodzenia środka zaskarżenia rozstrzygnięcia sądu uznającego zasadność powództwa i nie zdecydowały się na jego cofnięcie, na drugim zaś biegunie znajdują się takie jednostki prokuratury, które decydowały się na uznanie powództwa oraz w przypadku orzeczeń odstępowały od ich skarżenia a także cofały wniesione już środki zaskarżenia.

Na kanwie udzielanych przez prokuratury odpowiedzi zaobserwowano także bardzo różnorodną praktykę w odniesieniu do sposobu reprezentacji pozwanych i uiszczania kosztów z tym związanych. Bywały bowiem przypadki, gdzie w ogóle nie korzystano z usług pełnomocnika takiego jak adwokat czy radca prawny, a pozwane jednostki były reprezentowane czy to przez ich kierowników czy naczelnika wydziału. Część pozwanych prokuratur uiszczała koszty w ramach zawieranych z podmiotami zewnętrznymi umów o obsługę prawną spraw dotyczących wytoczonych przez prokuratorów powództw, natomiast zaistniały także przypadki, gdzie obsługę prawną adwokata lub radcy prawnego świadczono w oparciu o zawarte umowy o kompleksową obsługę prawną przewidującą ryczałtowe wynagrodzenie. 

Wybijającą się z lektury odpowiedzi nadsyłanych przez poszczególne jednostki konkluzją jest stwierdzenie całkowitej niejednolitości przy postępowaniu pozwanych w sytuacji masowego składania przez prokuratorów właściwie tożsamych, jeśli chodzi o podstawę żądania i podstawę wyliczeń żądanych kwot, pozwów o zapłatę. Także orzecznictwo sądów, co do zasady uznających zasadność powództw wydaje się być już raczej ugruntowane i jednolite. Nasuwa się tym samym pytanie o przyczyny rozbieżności w postępowaniu pozwanych jednostek prokuratury względem podobnych w swej istocie i podstawie roszczeń. 

Prokuraturze Krajowej zadaliśmy pytanie o ewentualne stanowisko co do ujednolicenia praktyki procesowej w tych sprawach i stanowisko co do ewentualności ryzyka odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, określonej w Ustawie z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, w związku z ewentualnym bezzasadnym kierowaniem przez pozwane Jednostki sprzeciwów i apelacji od orzeczeń sądów I instancji uznających zasadność powództwa o zapłatę. W odpowiedzi z dnia 12 września 2024 r. Prokuratura Krajowa wskazała, że stanowisko w sprawie ujednolicenia praktyki procesowej w odniesieniu do składanych przez prokuratorów pozwów o zapłatę, nie zostało dotychczas podjęte, a decyzje w tym przedmiocie każdorazowo podejmują kierownicy jednostek organizacyjnych prokuratury. 

Nie chcemy narzucać żadnych wniosków, zachęcamy jednak do zapoznania się z uzyskanymi przez Stowarzyszenie informacjami mając nadzieję, że będzie to okazja do dyskusji, wniosków i stawiania nowych pytań o potrzebę ujednolicenia standardów i kryteriów postępowania w związku ze składanymi przez prokuratorów pozwami.  Stowarzyszenie takie pytania ma i będzie je w dalszym ciągu zadawać. Z uwagi na fakt, że wiele spraw pozwów prokuratorów o zapłatę w związku z obniżeniem wynagrodzeń za lata 2021 – 2023 jest nadal zawisłych przed sądami, będziemy sukcesywnie kierować kolejne zapytania. Będziemy także badać skuteczność apelacji wywodzonych przez pozwane prokuratury od wyroków uznających zasadność powództw. 

Zapytania dotyczące praktyki podejmowanych przez pozwane jednostki w sprawach  zainicjowanych pozwami prokuratorów wysłano do 11 prokuratur regionalnych i 46 prokuratur okręgowych. Nie uzyskano wnioskowanych informacji od Prokuratury Regionalnej w Katowicach. 

Jednocześnie Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex Super Omnia” pragnie w tym miejscu podziękować wszystkim jednostkom prokuratury, które udzieliły odpowiedzi na nasze zapytania skierowane na podstawie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, zgodnie z ugruntowanym na kanwie tej ustawy orzecznictwem sądów administracyjnych i praktyką organów zobowiązanych do udzielania tej informacji. Warto bowiem wskazać, że w latach 2016 – 2023 Stowarzyszenie niejednokrotnie napotykało w tym względzie trudności.